Huidige situatie aardappelmarkt in cijfers

(bron NEPG):

Een tweetal factoren zijn van belang bij prijsvorming (vrije markt), tegelijkertijd de bekendste economische wet:

  • Vraag
  • Aanbod (EU 4: Frankrijk, België, Nederland, Duitsland)

Aan de vraagzijde heeft er een behoorlijke stijging plaatsgevonden het afgelopen decennium. Aardappelverwerkende industrieën hebben hun verwerkingscijfers mogen vergroten, ook het areaal is hierin meegestegen. Vooral in 2017 heeft er een grote toename plaatsgevonden.

Hectares-EU-4
Gemiddelde-hectare-opbrengst

In de grafiek hieronder staan de opbrengstcijfers van het afgelopen decennium weergegeven, uitgezet tegen de prijs. Er bestaat een kantelpunt tussen vraag en aanbod voor een renderende prijs. Op het eerste gezicht lijkt het areaal geen correlatie te hebben met de prijsvorming, vooral de (extreme) seizoensinvloeden zijn bepalend geweest de afgelopen jaren. Wanneer deze invloeden worden weggenomen is er momenteel sprake van een structurele overproductie (zie 2017).

kantelpunt-2

De aanbodzijde (Europese markt) bestaat uit de totale geteelde hectares in de EU4 x de hectare opbrengst. Vanuit de vraagzijde is er regie. Is dit voor de aanbodzijde ook niet mogelijk?

Hoe krijgen we de markt van aardappelen weer gezond?

Voor deze beschouwing kijken we naar de markt in de EU-5 (Duitsland, België Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Nederland), omdat de aardappelprijs in Nederland daar sterk van afhangt. Voor deze berekening gebruiken we de gegevens van de NEPG.

Berekening op basis EU-5:

De laatste jaren is het areaal in de EU-5 al aan de grote kant voor kostendekkende prijzen. In 2017 viel dit samen met een bovengemiddelde opbrengst, met een dramatische prijs als gevolg. In 2018 was door de gortdroge zomer de gemiddelde opbrengst in de EU-5 met 41,0 ton/ha ver beneden het 5-jarig gemiddelde van 45,5 ton/ha en was daardoor de prijs prima. De droge zomer van 2019 zorgde weer voor een beneden gemiddelde opbrengst (43,2 ton/ha). Zonder corona was de prijs op de vrije markt waarschijnlijk iets onder de kostprijs gebleven. De gemiddelde notering van PotatoNL was tot eind februari € 13,85. En de kostprijs in maart is ca. 18 cent (zie www.nav.nl).

Dus de oogst van 27 miljoen ton in de EU-5 in 2019 was iets te groot voor goede prijzen. Zonder corona zouden we moeten streven naar een iets kleinere oogst van ca. 26 miljoen ton om de markt enigszins in balans te brengen.

Zonder corona was het areaal al te groot, maar nu hebben we wel corona en welke invloed heeft dat? De verwerkingscapaciteit van de fritesindustrie in de EU-5 is ca. 15 miljoen ton en de verwachting is dat die voorlopig op 85% zal draaien. Dan hebben ze 2 miljoen ton minder nodig dan normaal. We zouden dus een areaal aardappelen moeten telen dat een oogst van 24 miljoen ton oplevert. Het 5-jarig gemiddelde in de EU-5 is 45,5 ton/ha. Bij die opbrengst kom je op een areaal van 527.000 ha. Het areaal in 2020 is 622.000 ha. Om volgend jaar weer kans op redelijke prijzen te hebben, denkt de POC dat het areaal in de EU-5 100.000 ha (15%) moet krimpen. Dit is een forse krimp en heeft voor de telers een grote impact, maar voor 3 cent een deel van je aardappelen telen houdt ook niemand vol.

Collectief de regie nemen biedt kansen!

Ik wil lid worden

Verbeter onze positie in de keten en word lid.

Wat levert het voor mij als teler van consumptieaardappelen op?

Een sterkere positie dan individuele telers. Collectieve onderhandelingen over contractvoorwaarden en prijzen. Op basis hiervan kunt u het rendement van de teelt optimaliseren.

De POC kan met afnemers duurzaamheidsinitiatieven nemen en afspraken maken over de benodigde meerprijs.

Een duidelijk aanspreekpunt voor het ministerie van LNV. De belangen van u als teler worden hierbij goed vertegenwoordigd. De sector staat voor grote uitdagingen om een rendabele teelt overeind te houden. Denk aan de huidige maatschappelijke belangstelling voor de manier waarop ons voedsel geproduceerd wordt en het daaruit voortvloeiende milieu- en klimaatbeleid. Hierin transparantie bieden is voor een individuele teler een onmogelijke opgave. Een sterke POC kan in dit maatschappelijk krachtenveld de belangen van de telers wel goed vertegenwoordigen.

Door de wettelijke verankering in het Agrarisch Recht kan de producentenorganisatie een groot aantal telers verenigen en daarmee een flinke invloed op de markt hebben.

De POC wordt een gelijkwaardige gesprekspartner wanneer een aanmerkelijk deel van de telers lid is. Onze doelstelling is om telers in Noordwest Europa te verenigen. Al dan niet met PO’s in België, Frankrijk en Duitsland.

Wat moet ik als teler doen?

De gevolgen voor de bedrijfsvoering zijn gering: de teler kan zijn eigen afzet blijven regelen; de POC in uw afzet betrekken blijft een vrije keuze.

Door de eenvoudige organisatie vorm zijn ook de financiële gevolgen gering; de contributie bedraagt €400,- per jaar.