De POV behartigt de belangen van de collectieve varkenshouderijsector en is de springplank voor versterking van de marktpositie, verdienmodellen en ketensamenwerking. Er zijn ongeveer 2250 varkenshouders en ongeveer 75% van de productiebedrijven is lid van de POV.

Theo Duteweerd is directeur van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) en leidt de dagelijkse werkorganisatie. Deze organisatie ondersteunt de POV in alle facetten en speelt een cruciale rol in het contact met leden en de samenwerking met ketenpartners, beleidsmakers, en de maatschappij. Als voormalig varkenshouder in Overijssel woont Duteweerd met zijn vrouw en drie kinderen in Mariënheem. Duteweerd is een van de grondleggers van de samenwerking tussen de Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV) en de LTO-Vakgroep Varkenshouderij, wat in 2014 resulteerde in de oprichting van de POV.

De PO Varkenshouderij (POV), is één van de eerste producentenorganisaties die is opgericht. Nou kennen we een heel aantal ex-varkenshouders die nu in de aardappelteelt zitten. Tijd voor een interview met de directeur van de POV. Wat kunnen we van hen leren? Hoe ziet de toekomst van een producentenorganisatie eruit?

Kunt u kort vertellen wat de POV doet?

Duteweerd vertelt dat de POV zowel een PO als belangenbehartiger is van de varkenshouderij. Sinds de fusie van NVV en LTO-vakgroep varkenshouderij in 2018, ligt de focus voornamelijk op traditionele belangenbehartiging. De POV onderhoudt contacten met marktpartijen zoals slachterijen, retail en leveranciersverenigingen en beoordeelt contracten en uitbetalingstabellen. De POV verzamelt en deelt marktinformatie exclusief aan leden en heeft een productiemonitor ontwikkeld om het aantal te verwachten biggen en slachtvarkens nauwkeurig te voorspellen. Duteweerd geeft aan dat dit erg waardevol is om in te zetten voor bijvoorbeeld leveranciersverenigingen en marktclusters, om zo beter vraag en aanbod op termijn te kunnen bedienen.

Hierbij vertelt Duteweerd enthousiast dat de POV een Algemeen Verbindend Verklaring (AVV) voor onderzoek en innovatie heeft, gefinancierd door bijdragen van alle varkenshouders en dat de POV een database voor meldingen en toestemmingen voor dierverplaatsingen (een soort voorportaal voor de RVO database waarmee gegevens worden uitgewisseld) beheert. Verder deelt Duteweerd mee dat de POV samen met COV (Centrale Organisatie voor de Vleessector) een nieuw kwaliteitssysteem Holland Varken ontwikkelt, dat het huidige IKB-systeem moet vervangen en een marketinginstrument voor Nederlands varkensvlees moet worden.

Kunt u een succesvolle gebeurtenis delen die de POV heeft behaald voor zijn leden? Waar bent u trots op?

Trots vertelt Duteweerd “Zonder meer de ACM-zaak tegen Vion”. Men wijzigde eenzijdig de voorwaarden van langdurige overeenkomsten met leveranciers. Dit is een overtreding van de wet oneerlijke handelspraktijken. De uitspraak is veel breder en geldt voor iedere afnemer. Indien men een overeenkomst wil wijzigen dient men de dit in overeenstemming met leverancier te doen en kan men alleen opzeggen met de opzegtermijn in acht genomen.

Zouden dit soort successen zonder producentenorganisatie moeilijker te behalen zijn?

Blikkend op zijn praktijkervaring, constateert Duteweerd dat varkenshouders erg zelfstandig in ondernemen zijn. “Men handelt en onderhandelt het liefst individueel. Nadeel is dat men niet altijd alle informatie beschikbaar heeft om goede afwegingen te maken. Een PO heeft hierin een faciliterende of zelfs operationele rol. Ondernemerscollectieven worden daardoor sterker in de markt.”

Welke rol kan een producentenorganisatie hebben om de marktpositie van agrarische ondernemers te verbeteren?

Volgens Duteweerd is dit vooral door het vormen van marktclusters/leveranciersverenigingen onder de vlag van een PO. Duteweerd vertelt dat bij gezamenlijke afzet prijsonderhandelingen zeker mogelijk zijn. Echter alleen al het gezamenlijk overeenkomen van de productie- en aflevervoorwaarden is volgens Duteweerd al een belangrijke stap.

Onlangs introduceerde de POC de KostprijsCalculator voor aardappeltelers.
Leden van de POC kunnen via het online ledenportaal eenvoudig hun kostprijs berekenen en inzicht krijgen in de productie van consumptieaardappelen. De webapplicatie biedt een overzicht van de kostprijsopbouw en een checklist met afspraken voor de berekening. Daarnaast bevat de onderhandeltoolbox een onderhandelchecklist, ContractTool voor contractvergelijking en de KostprijsCalculator om de opbrengst te optimaliseren.

Hebben jullie ook iets dergelijks?

Duteweerd geeft aan dat voor deelnemers aan het Beter Leven Keurmerk van de dierenbescherming de POV een BLK fair prijs heeft ontwikkeld. Dit is een openbare, transparante kostprijsberekening voor varkens die gehouden worden onder het keurmerk met één ster. Er zijn meerdere prijsmodellen voor BLK-varkens maar die worden door de afnemer bepaald. De BLK fair prijs is ontwikkeld door Wageningen Economic Research in opdracht van de POV.

Wist je dat de POC op dit moment samen met studenten van de HAS twee belangrijke onderzoeken uitvoert: Het doel? Een duurzame toekomst en eerlijke beloning voor telers!

Wat vindt u dat de POC als eerste zou moeten aanpakken?

Een mooie kans is volgens Theo, het verzamelen van data over productie en het voorspellen van de opbrengst, hierbij geeft Duteweerd wel aan, dat de weersomstandigheden hier een grote invloed op hebben. Duteweerd vertelt dat ondanks de weersomstandigheden rekenkundige modellen hierbij wellicht kunnen helpen. Hierbij geeft Duteweerd als voorbeeld dat de POV bij de ontwikkeling van de POV-productiemonitor in het verleden begonnen is met het rekenen met modellen om te toetsen of deze voldoende voorspellende waarde zouden hebben.

Hoe ziet u de toekomst van producentenorganisaties en de positie van de agrarisch ondernemer hierin?

Duteweerd vertelt: “De POV is en blijft vooral de belangenbehartiger van de varkenshouders. De PO zien we meer als een dienstverlening naar de leden die hier behoefte aan hebben. De PO-activiteiten moeten zichzelf ook financieren terwijl belangenbehartiging uit de contributie wordt gefinancierd.”

Wat zou u willen zeggen tegen de mensen die nog geen lid zijn van de POC?

“Word lid! Praat en doe mee, want samen ben je zoveel sterker dan alleen!” – Theo Duteweerd