Het verschil tussen een Coöperatie en een Producenten Organisatie (PO)
Gepubliceerd op 25 april 2024
De POC krijgt vaak de vraag wat het verschil is tussen een Producentenorganisatie (PO) en een coöperatie. Hieronder een kort stukje geschiedenis van de aardappelketen en regelgeving en daarna een opsomming van de verschillen.
Verschillen tussen een Coöperatie en een Producenten Organisatie (PO)
Over het algemeen hebben beide entiteiten als doel om de belangen van landbouwproducenten te behartigen, maar ze kunnen verschillen in organisatorische doelen, juridische structuur, wettelijke erkenning en ledenstructuur. Belangrijker nog is het verschil dat een PO veel groter kan worden dan een coöperatie. Daarmee kan het ook daadwerkelijk in de markt ingrijpen. Een coöperatie kan door de bundeling proberen het maximale uit de markt halen bij een bepaald markt niveau, maar niet het niveau niet verhogen. Door de simpele manier van bundelen en de mogelijkheid via een UPO over de landsgrenzen te werken kan je via een PO ook serieus invloed uitoefenen op het niveau van de markt.
| Producenten Organisatie | Afzet Coöperatie | |
| Doel | EEen PO richt zich voornamelijk op het organiseren van producenten om hun marktpositie te versterken, prijsonderhandelingen te verbeteren en de toegang tot markten te vergemakkelijken. Een PO mag dus producten van haar leden vermarkten, maar hoeft dit niet te doen. | Het hoofddoel van een afzetcoöperatie is om de producten van haar leden op de markt te brengen en de opbrengsten te maximaliseren door middel van collectieve verwerking, verkoop, marketing, en distributie. |
| Juridisch Kader | Een erkende producentenorganisatie (PO) is een juridisch erkende entiteit die is opgericht door landbouwproducenten. Een PO mag met 70% van de telers kartel vormen. | Een afzetcoöperatie is een coöperatieve organisatie die eigendom is van en wordt beheerd door haar leden, meestal landbouwproducenten. |
| Wettelijke erkenning | Producentenorganisaties kunnen worden erkend door nationale of regionale overheden, afhankelijk van de wetgeving in een bepaald land of regio. Deze erkenning kan bepaalde voordelen met zich meebrengen, zoals toegang tot steunmaatregelen, subsidies, of specifieke marktregelingen. | Afzetcoöperaties worden vaak ook wettelijk erkend en kunnen verschillende juridische statussen hebben, afhankelijk van de wetgeving van het land waarin ze opereren. |
| Organisatievorm / ledenstructuur | Producentenorganisaties kunnen leden hebben die individuele producenten zijn, maar ze kunnen ook bestaan uit andere entiteiten zoals coöperaties of verenigingen van producenten. | Afzetcoöperaties zijn vaak eigendom van en worden beheerd door individuele producenten die lid zijn van de coöperatie. |
In veel landen is het zo dat erkende producentenorganisaties (PO’s) buiten de kartelwetgeving vallen, omdat ze specifiek zijn opgericht om de belangen van producenten te behartigen en de marktpositie van hun leden te versterken. Dit wordt vaak gedaan om producenten te helpen een gelijkwaardige onderhandelingspositie te verkrijgen ten opzichte van grotere afnemers, zoals supermarkten of voedselverwerkende bedrijven.
Het buiten beschouwing laten van PO’s van de kartelwetgeving betekent dat zij onderling afspraken kunnen maken over zaken als prijszetting, productiehoeveelheden, en markttoegang, zonder dat deze afspraken worden beschouwd als kartelvorming of prijsafspraken in strijd met mededingingswetten.
Deze uitzondering op de kartelwetgeving wordt vaak beheerd onder strikte voorwaarden, zoals transparantie, evenredigheid van de marktmacht van de PO, en het vermijden van misbruik van dominantie op de markt. Het doel is om een evenwicht te creëren tussen het beschermen van de belangen van producenten en het handhaven van eerlijke concurrentie op de markt.
De POC gaat dus niet op de stoel van een coöperatie zitten; we zoeken juist zoveel mogelijk de samenwerking op met coöperaties. De POC is er om de kaders te scheppen in de markt zodat een coöperatie of individuele teler een duurzaam rendement kan halen.